قرآن و انتصاب اوصياء از ذرّيه پيامبران

2 ـ و نيز مى فرمايد: ( وَوَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَيَعْقُوبَ كُلاّ هَدَيْنا وَنُوحاً هَدَيْنا مِنْ قَبْلُ وَمِنْ ذُرِّيَّتِهِ داوُدَ وَسُلَيْمانَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسى وَهارُونَ وَكَذلِكَ نَجْزِي الُْمحْسِنِينَ * وَزَكَرِيّا وَيَحْيى وَعِيسى وَإِلْياسَ كُلٌّ مِنَ الصّالِحِينَ * وَإِسْماعِيلَ وَالْيَسَعَ وَيُونُسَ وَلُوطاً وَكُلاّ فَضَّلْنا عَلَى الْعالَمِينَ * وَمِنْ آبآئِهِمْ وَذُرِّيّاتِهِمْ وَإِخْوانِهِمْ وَاجْتَبَيْناهُمْ وَهَدَيْناهُمْ إِلى صِراط مُسْتَقِيم * ذلِكَ هُدَى اللهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشآءُ مِنْ عِبادِهِ وَلَوْ أَشْرَكُوا لَحَبِطَ عَنْهُمْ ما كانُوا يَعْمَلُونَ * أُولئِكَ الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ);(2) «و ما به ابراهيم، اسحاق و يعقوب را عطا نموديم و همه را به راه راست هدايت كرديم و نوح را نيز پيش از ابراهيم و از فرزندانش داوود و سليمان و ايّوب و يوسف و موسى و هارون هدايت نموديم و اين چنين نيكوكاران را پاداش نيك خواهيم داد. و هم زكريا و يحيى و عيسى و الياس و هم اسماعيل و يسع و يونس و لوط همه از نيكوكارانند. و ما همه آن پيغمبران را بر عالميان شرافت و برترى داديم. و نيز برخى از پدران و فرزندان و برادران آن ها را فضيلت داده و بر ديگران آنان را برگزيديم و به راه راست هدايت نموديم. اين است هدايت خدا كه بوسيله آن هر يك از بندگانش را مى خواهد هدايت مى كند و اگر به خدا شرك آورند اعمال آنان را نابود مى سازد. آن ها [پيغمبران] كسانى اند كه ما آنان را كتاب و فرمان و مقام نبوّت عطا كرديم.»

3 ـ ( هُنالِكَ دَعا زَكَرِيّا رَبَّهُ قالَ رَبِّ هَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعاءِ * فَنادَتْهُ الْمَلائِكَةُ وَهُوَ قائِمٌ يُصَلِّي فِي الِْمحْرابِ أَنَّ اللهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحْيى مُصَدِّقاً بِكَلِمَة مِنَ اللهِ وَسَيِّداً وَحَصُوراً وَنَبِيّاً مِنَ الصّالِحِينَ);(3)«در آن هنگام زكريا [كه كرامت مريم را مشاهده كرد] عرض كرد: پروردگارا مرا به لطف خويش فرزندانى پاك سرشت عطا فرما كه همانا تويى مستجاب كننده دعا. و هنگامى كه او در محراب ايستاده، مشغول نيايش بود، فرشتگان او را صدا زدند كه: خدا تو را به يحيى بشارت مى دهد، [كسى] كه كلمه خدا [= مسيح] را تصديق مى كند، و رهبر خواهد بود، و از هوس هاى سركش بركنار، و پيامبرى از صالحان است.»

4 ـ ( لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً وَإِبْراهِيمَ وَجَعَلْنا فِي ذُرِّيَّتِهِمَا النُّبُوَّةَ وَالْكِتابَ);(4) «ما نوح و ابراهيم را فرستاديم، و در دودمان آن دو، نبوّت و كتاب قرار داديم.»

5 ـ ( وَوَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَيَعْقُوبَ وَجَعَلْنا فِي ذُرِّيَّتِهِ النُّبُوَّةَ وَالْكِتابَ وَآتَيْناهُ أَجْرَهُ فِي الدُّنْيا وَإِنَّهُ فِي الاْخِرَةِ لَمِنَ الصّالِحِينَ);(5) «و [در اواخر عمر] اسحاق و يعقوب را به او بخشيديم و نبوّت و كتاب آسمانى را در دودمانش قرار داديم و پاداش او را در دنيا داديم و او در آخرت از صالحان است.»

6 ـ ( وَوَرِثَ سُلَيْمانُ داوُدَ وَقالَ يا أَيُّهَا النّاسُ عُلِّمْنا مَنْطِقَ الطَّيْرِ وَأُوتِينا مِنْ كُلِّ شَيْء إِنَّ هذا لَهُوَ الْفَضْلُ الْمُبِينُ);(6) «و سليمان وارث داوود شد، و گفت: اى مردم! زبان پرندگان به ما تعليم داده شده، و از هرچيز به ما عطاگرديده، همانااين فضيلت آشكارى است.»

7 ـ ( أُولئِكَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ مِنْ ذُرِّيَّةِ آدَمَ وَمِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ نُوح وَمِنْ ذُرِّيَّةِ إِبْراهِيمَ وَإِسْرآئِيلَ وَمِمَّنْ هَدَيْنا وَاجْتَبَيْنا إِذا تُتْلى عَلَيْهِمْ آياتُ الرَّحْمنِ خَرُّوا سُجَّداً وَبُكِيّاً);(7) «آن ها پيامبرانى بودند كه خداوند مشمول نعمتشان قرار داده بود، از فرزندان آدم، و از كسانى كه با نوح بر كشتى سوار كرديم، و از دودمان ابراهيم و اسرائيل، و از كسانى كه هدايت كرديم و برگزيديم. آن ها كسانى بودند كه وقتى آيات خداوند رحمان بر آنان خوانده مى شد، به خاك مى افتادند، در حالى كه سجده مى كردند و گريان بودند.»

8 ـ ( أَمْ يَحْسُدُونَ النّاسَ عَلى ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنا آلَ إِبْراهِيمَ الْكِتابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْناهُمْ مُلْكاً عَظِيماً);(8) «يا اين كه نسبت به مردم [= پيامبر و خاندانش]، و از آنچه خداوند از فضلش به آن ها بخشيده، حسد مى ورزند؟ ما به آل ابراهيم، [كه يهود از خاندان او هستند نيز] كتاب و حكمت داديم و حكومت عظيمى در اختيار آن ها [پيامبران بنى اسرائيل] قرار داديم.»

9 ـ ( ... وَاجْعَلْ لِي وَزِيراً مِنْ أَهْلِي * هارُونَ أَخِي...);(9) «... و وزيرى از خاندانم براى من قرار ده. برادرم هارون را....»

از اين آيات استفاده مى شود كه سنّت خداوند در روى زمين آن است كه خداوند اوصياى انبيا را از ذريّه پاك و طيّب و طاهر آنان انتخاب مى كند. و اين سنّت از حضرت آدم(عليه السلام) ادامه داشته است كه برخى از اوصياى انبيا غالباً نبىّ بوده اند. جز اوصياى پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) كه چون قرار نيست بعد از او پيامبرى باشد اوصياى آن حضرت تنها وظيفه امامت و وصايت دارند و وحى بعداز آن حضرت قطع شده است.(10)

 1 ـ سوره آل عمران، آيات 33 و 34.

2 ـ سوره انعام، آيات 84 ـ 89.

3 ـ سوره آل عمران، آيات 38 و 39.

4 ـ سوره حديد، آيه 26.

5 ـ سوره عنكبوت، آيه 27.

6 ـ سوره نمل، آيه 16.

7 ـ سوره مريم، آيه 58.

8 ـ سوره نساء، آيه 54.

9 ـ سوره طه، آيه 29 و 30.

10 ـ على اصغر رضوانى، امام شناسى و پاسخ به شبهات (1)، ص 146.